Katılım Finans / 25

44 M A K A L E İslami tahkim, gelişmesi ve kurumsallaşması hâlinde başta ticari konular olmak üzere pek çok alandaki uyuşmazlıkların çözümüne katkı verecektir If developed and institutionalised, Islamic arbitration can contribute to resolving disputes in many matters, especially commercial issues. ARBITRATION IN ISLAMIC LAW İSLAM HUKUKUNDA TAHKIM T ahkim, tarafların aralarında çıkan veya çıkabilecek uyuşmazlıkları devletmahkemelerine başvurmak yerine seçtikleri hakem veya hakemler yoluyla çözmek üzere anlaşmalarıdır. Son yüzyılda uluslararası ticarette, doğrudan yabancı yatırımlarda ve devletler arası iktisadi/ticari alanda hızlı gelişmeler yaşanmıştır. Bu geliş- melerle birlikte ulusal mahkemelere alternatif bir çözüm yöntemi olarak daha sık gündeme gelen tahkim, aslında eski çağlara kadar uzanan bir geçmişe ve pratiğe sahiptir. İlk çağlarda insanlar, güç kullanarak haklarını korumuş- lardır. Toplumlar geliştikçe taraflar, uyuşmazlıkların çözü- mü için hakeme başvurmuşlardır. Bu dönemde hakemlik görevini, toplumun nüfuz sahibi olan kabile reisleri icra etmişlerdir. Hukuk sistemlerinin gelişmesiyle uyuşmaz- lıklar, devletin otoritesini temsil edenmahkemeler yoluyla çözüme kavuşturulmuştur. Tahkim uygulamaları, devlet otoritesi güçlendikçe zaman içinde zayıflamış olsa da her dönem varlığını koruyabilmiştir. İslam tarihi kitaplarında, İslam öncesi Arapların tahkim uygulamasına ilişkin şu olay aktarılmaktadır: “Daha önce çıkan bir yangında tahrip olup ardından bir sel felaketiy- le yıkılan Kâbe yeniden inşa edildi. Bu esnada Hacerü-l Esved’in yerine yerleştirilmesi konusu kabileler arasında ihtilafa sebep oldu. Zira her kabile, şerefli gördüğü bu işi kendisi yapmak istiyordu. Aralarındaki ihtilaf giderek büyüdü, savaşın eşiğine geldiler. Müzakereler neticesinde ertesi gün Kâbe’ye ilk giren kişinin hakemliği üzerine an- laştılar. O gün Kâbe’ye ilk giren kişi, toplumda güvenirliği ile tanınanHz. Peygamber olunca, gönül rahatlığıyla onun hakemliğini kabul ettiler. Hz Peygamber, Hacerü-l Esved’i Arbitration is an agreement between parties to resolve disputes that may arise through a selected arbitrator or arbitrators rather than applying to state courts. In the last century, rapid developments have taken place in international trade, foreign direct investments, and in- terstate economic/commercial areas. Along with these developments, Arbitration, which has become prevalent as an alternative solutionmethod to national courts, has a history and practice dating back to ancient times. In the early ages, people protected their rights by use of force. As societies evolved, the parties consulted arbitra- tors to resolve disputes. In those times, influential leaders of the tribe performed the arbitration duty. As the legal systems developed, conflicts were resolved through the courts that represented the authority of the state. Although arbitration practices have weakened over time with the strengthening of state authority, they have maintained their existence. In Islamic history texts, the following incident regarding arbitration practices of the pre-Islamic Arabswas report- ed: The Kaaba was rebuilt after being damaged by a fire and then destroyed by a flood. During its renovation, a dispute broke out among the tribes of Mecca regarding who should have the honour of placing the Black Stone (al- Ḥ ajaru al-Aswad). The dispute got worse, and awar was about to break among the tribes. Finally, they decided on the arbitration of the first person to enter the Kaaba the next day. When the Prophet (pbuh) entered the Kaaba as the first person the next day, they accepted his arbitration straightaway, as he was a credible person in the society. The Prophet (pbuh) put the Black stone on a piece of cloth İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Istanbul Sabahattin Zaim University Dr. Ensari Yücel