KATILIM FINANS / 24

60 İ çinde bulunduğumuz yaşam, pek çok açıdan dijital dö- nüşümün etkilerini iyiden iyiye gündelik hayatımızda da hissettiğimiz bir dönem. Pandemi ile birlikte sadece eğitim, seminer, toplantı veya iş hayatını değil artık nere- deyse tüm sosyal hayatımızı ve finansal aktivitelerimizi de hiç olmadığı kadar dijital çözümlerle sürdürüyoruz. Bir yandan Bitcoin ve kripto paralar üzerine her gün yeni bir haber okuyoruz, bir yandan damerkez bankalarının da kendi “dijital para” hazırlıkları içinde olduğunu duyuyoruz. İçin- de bulunduğumuz dönemde yine Facebook, Tesla, Apple, Alibaba, Google, Samsung gibi teknoloji şirketlerinin de dijital ödeme çözümleri ve hatta kendi paralarını çıkarma planlarını heyecan ve biraz da endişe ile takip ediyoruz. 2008 yılında Bitcoin’in hangi şartlarda bir makale aracılığıyla duyurulduğunu hatırlamakta fayda var. Dünya o dönem ABD’de “mortgage” krizi ile tetiklenen bir finansal çalkantı- dan geçiyor. 2008 yılı ABDMerkez Bankası’nın (FED) krizden sorumlu tutulabilecek dev finans kuruluşlarını iflas etmekten kurtarabilmek için trilyon dolarlar seviyelerinde kurtarma paketleri açıklamış olduğu ve çok ciddi güven sarsıntısı yaşanan bir dönem. O dönemde yazarı anonim (Satoshi Nakamoto) olan Kişilerarası Nakit Gönderme Protokolü: Bitcoin makalesi bir manifesto niteliğinde yayımlandı; “Tüm finans sistemini kurumlar üzerinden yürütmek yerine kişiler ve yazılım sistemleri üzerinden yeniden inşaa etmek ve sürdürmek mümkün” mesajıyla… 2008’de başlayan bu süreç 2015 yılında Ethereum ile yeni bir seviyeye geçti. Ethereumplatformu “Akıllı kontrat” araç- larıyla, artık sadece finans sisteminden ibaret olmayacak We live in a period in which we feel the effects of digital transformation inmany aspects of our daily lives. Then the pandemic came, and we started using digital solutions not only in education, seminars, meetings, and business life but also almost in our whole social life and financial activities as never before. On one hand, we hear new information every day on Bitcoin and cryptocurrencies, on the other hand, we hear how central banks are preparing their own "digital mon- ey". Today, we see the plans of technology companies such as Facebook, Tesla, Apple, Alibaba, Google, and Samsung to issue digital payment solutions and even their own money with excitement and concern to some extent. Let us not forget the conditions how Bitcoin was announced through an article in 2008. The world was going through a financial turmoil triggered by the "mortgage" crisis in the USA at that time. 2008 was a year in which the US Federal Reserve (FED) announced a trillion-dollar relief package to save the giant financial institutions, which could be held responsible for the crisis, from bankruptcy, and there was a very serious confidence shake. At that period, a paper titled “Interpersonal Cash Transfer Protocol: Bitcoin” was published anonymously (Satoshi Nakamoto), and it was literally aman- ifesto with a message that said, "It is possible to reconstruct and sustain the entire financial system through individuals and software systems instead of institutions". This process starting in 2008 moved to a new level in 2015 with Ethereum. With "Smart contract" tools, the Ethereum platform offered the "Decentralised Organisations", a tech- nological infrastructure that allows all digital processes to operate through software instead of institutions and not Tüm finans sistemini kurumlar üzerinden yürütmek yerine kişiler ve yazılım sistemleri üzerinden yeniden inşa etmek ve sürdürmek mümkün It is possible to reconstruct and sustain the entire financial system through individuals and software systems, instead of institutions MERKEZ BANKALARI DIJITAL PARALARI VE KRIPTO PARALAR EKOSISTEMI CENTRAL BANKS DIGITAL COINS AND CRYPTOCURRENCY ECOSYSTEM T E K N O L O J İ BlockchainIST Center Direktörü Dr. Öğr. Üyesi Ph.D., Director of BlockchainIST Centre Bora Erdamar